Roemtedag – 7 maart 2024

Bij het museum in Zuidbroek hebben zich meer dan tachtig deelnemers verzameld, bestaande uit initiatiefnemers, beleidsmakers, het Roemte-team en andere geïnteresseerden. Tijdens de opening is er tijd voor koffie en kennismakingen en vertelt Roemte directeur Errit Bekkering over de Roemtedag en het drieledige doel: elkaar inspireren, het netwerk rondom erfgoed verstevigen en een leuke tijd hebben.

We vertrekken met de bus naar Ecodorp Land van Aine in Ter Apel, gevestigd op het terrein van de voormalige Avebe aardappelzetmeelfabriek. Het gebied dat wordt omgeven door bossen en velden zal in de toekomst een leefgemeenschap van vijftig tot honderd mensen herbergen. Na meer dan negen jaar projectwerk begon de huizenbouw in 2023. Roemte steunde het ecodorp met een lening.

Pim de Kam, een van de eerste bewoners en onze gids, leidt ons door de grote loods en toekomstige dorpskeuken. We vervolgen onze weg over ruw terrein, langs Pims ecologische huisje van kalk en bakstenen die hij op het terrein verzamelde en schoonmaakte. Langs moestuinen, bossen en houtvoorraden lopen we naar ‘de kathedraal’, de immense en fotogenieke fabriek waar nu de dakconstructie wordt gerestaureerd na uitgebreide sanering. Na de rondleiding kunnen we opwarmen bij de leemkachel met soep en brood met pompoenspread, waarna we per bus verder reizen naar Stadskanaal.

We komen aan op het oude Philips-terrein in Stadskanaal, waar Makeport Mercurius is gevestigd, een coöperatie van lokale initiatiefnemers die samenwerken met gemeente, bedrijven en onderwijs. Roemte heeft in het verleden met Makeport samengewerkt. Zij willen dé circulaire maakregio van het noorden worden en ruimte bieden aan maakbedrijven, een stadswerkplaats, kantoren, een Philips museum, een stukje ‘Nemo’ voor kinderen en een zelfrijdende bus die onderwijslocaties met elkaar verbindt.

Het terrein vormt een bijzonder landschap met de nog overgebleven bouwwerken. Tussen honderden zonnepanelen staan twee blikvangers: een hoge schoorsteen en het Philips trappenhuis met zijn metershoge mozaïekmuur. Daarop staat een beeltenis van Mercurius, de god van de handel, met het logo van Philips. Het is een ontwerp van Johan Dijkstra, medeoprichter van kunstkring de Ploeg. Aan de rechterkant staat het oude fabriekspand van wel 7000 m2, de voormalige kantine en de oude portieringang. Als de bezichtiging voorbij is, begeven we ons naar het oude treinstation van Stadskanaal.

Met de stoomtrein van Stadskanaal naar Veendam is een ervaring die bij veel deelnemers zichtbaar plezier opwekt. De trein wiebelt, maar rijdt langzaam genoeg om buiten op het balkon te kunnen staan. Flarden stoom drijven voorbij en blijven wat hangen tussen de naastgelegen bomen. Er komt een serveerkarretje langs met appels, koek en water, maar voor koffie moet je naar de oude restauratiewagon. De stoomtrein is onderdeel van het langste museumspoorlijn van Nederland. Vroeger was dit een goederentrein. De Philips-fabriek in Stadskanaal was een van de belangrijkste klanten van de spoorlijn.

In Zuidbroek bezoeken we het voormalige hotel tegenover het oude station. Initiatiefnemers Rowin en Jolanda Penning willen, met hulp van Roemte, het pand weer nieuw leven inblazen en omdopen tot het Huis van Trein en Tram; een hotel met vergaderzalen, kegelbanen, een koffiehuis en themakamers. Op de bar en langs de tafels ligt een miniatuurspoorbaan, waarover treintjes drankjes en hapjes serveren. In Duitsland en Praag zijn al plekken met dit concept. Daar is het zo populair, dat je er twee maanden van tevoren moet reserveren. Rowin gaat ervan uit dat de combinatie hotel en museum het goed zal doen. Het pand is momenteel de rotte kies in de straat. De omgeving is dus ook blij met de plannen die de leefbaarheid van het dorp gaan vergroten.

We sluiten de Roemtedag af met een borrel en tijd om na te praten. Historische plekken vormen vaak aanleiding tot mooie gesprekken en ook vandaag borrelen er nieuwe ideeën op. Het lijkt erop dat we weer kunnen uitkijken naar meer initiatieven voor oude, industriële locaties in het open en ruige Groninger landschap.