’t Wieshoes

Initiatiefnemer: Engbert Breuker

De plek

Het gebouw in Warffum, dat nu ’t Wieshoes heet, konden de initiatiefnemers uiteindelijk voor een vriendenprijs kopen van Biblionet, de founding partner. Roemte heeft dat vervolgens gefinancierd. ’t Wieshoes is het kloppend hart van Vakland, maar niet het centrum waar alles gebeurt. “Het Hogeland is onze campus,” vertelt Engbert. “Mensen kunnen wel in ’t Wieshoes bijeenkomen om projecten te starten of te filosoferen. Of om de 3D-printer te gebruiken, want die heb je niet in elk dorp.”

Het project

Als je een hele regio wil ontwikkelen, moet je wel weten wat de mensen willen leren. Dat doen ze bij Vakland door het simpelweg aan de inwoners te vragen. Aanjager Engbert: “Vorig jaar hebben we het Vakland circus ontwikkeld, waarmee we langs alle dorpen gaan. We geven een voorstelling, waarna je in de ‘aandachtschenkerij’ komt. Daar stellen we iedereen de vraag: wat zou je willen leren, kunnen, weten, maken, zijn, ontwikkelen of doen? We krijgen hele mooie antwoorden.”

Met het circus willen ze alle 50.000 inwoners van het Hogeland bereiken; iedereen die iets wil leren of ontwikkelen. Vakland zorgt vervolgens dat het aanbod klopt. Engbert heeft honderden voorbeelden. “Een bakker in Baflo hield ermee op. Daar hebben we vervolgens een praktijkleerplek gemaakt voor toekomstige bakkers mét koffiehoek voor de buurt. Een smid vroeg hulp bij het zoeken van een opvolger. Samen organiseerden we een workshop, waar zoveel animo voor was, dat de smid nu een opvolger kan kiezen. Daarnaast halen we ook leerlingen uit de klaslokalen, bijvoorbeeld met lessen moestuinieren of insectenhotels maken.” In juni 2024 komt er een nieuw circus in Baflo, waarna een aantal plekken in het Hogeland en Eemsdelta volgen. Daar zijn dan weer voorstellingen, waarna ze vragen ophalen in de aandachtschenkerij.

Ontwikkelen

Samen met Roemte ontwikkelt Vakland een project voor jongerenhuisvesting. Jongeren die in de bouw willen werken kunnen dan een huis bouwen voor zichzelf of leeftijdgenoten. Vakland wil leerecosystemen creëren, waar mensen met en van elkaar leren. Het is een beweging zonder eindpunt. Volgens Engbert willen heel veel mensen hun kennis wel delen, maar zitten die niet per se in het onderwijs. “Ik schilder bijvoorbeeld zelf mijn woning, een rijksmonument, dus dat moet wel netjes gebeuren. Maar als ik houtrot tegenkom, kan ik dat niet zelf. Dan vraag ik de aannemer of hij mij dat wil leren en of hij dat ook een keer wil komen vertellen in het dorp.”

Ze hebben ook ambities buiten de regio, zoals het delen van het gedachtegoed met andere gemeentes. Engbert: “In de toekomst moet het Ommeland naast de stad een belangrijk centrum zijn voor leren.”

Financieren

Met een budget van een paar miljoen vanuit Nationaal Programma Groningen zijn al zo’n tachtig projecten gestart om zoveel mogelijk mensen aan het leren te krijgen. Van FNO kregen ze een grote subsidie om het project Dörpsverstaarkers te financieren. Met dat project geven ze mensen die vrijwilligerswerk doen een soort basisinkomen. Engbert: “Per project vragen we subsidies aan. We hebben nu een structurele bijdrage van onze gemeente voor een ton per jaar voor vier jaar. Daar kunnen we van leven.”

Vakland is geen bedrijf dat inkomsten moet genereren, wél impact en maatschappelijke waarde, zoals betere kansen op de arbeidsmarkt, een groter sociaal netwerk, minder eenzaamheid en bredere welvaart. Engbert: “Voor de komende jaren is de financiering rond. En de gemeente vroeg ons om mee te denken met de regiodeal. Daar gaat ook 12 miljoen in om, dus voorlopig hebben we nog wel wat te doen.”